راهبرد­های تصمیم­گیری و سرمایه­گذاری در اوراق بهادار

مقدمه
هدف از این بخش معرفی اجمالی راهبردهای مطرح سرمایه گذاری در اوراق بهادار است. برای هر یك از راهبردها دو تا سه پاراگراف توضیح داده شده است. فهرست راهبردها به طور مداوم به روز شده و در بخش نكات سرمایه گذاری نیز مطالبی به طور كوتاه در مورد سرمایه گذاری بیان خواهد شد. راهبردهای ارایه شده در این بخش نسبت به بزرگان سرمایه گذاری در بازارهای مالی جهانی مطرح و ارایه شده است. این افراد و راهبردهای استفاده شده توسط آنها عبارتند از:

بینامین گراهام
فیلیپ فیشر
وارن بافت
پیتر لینچ
ویلیام اونیل
بیل میلر

بینامین گراهام
بینامین گراهام یكی از نظریه پردازان بزرگ سرمایه گذاری در سال های جنگ جهانی دوم است كه كتابی با عنوان سرمایه گذار هوشمند نوشته است. كسانی مانند وارن بافت این كتاب را بهترین كتاب در زمینه ی سرمایه گذاری می دانند. نظریات گراهام همچنان در بازار سرمایه كاربرد داشته و از آن ها استفاده می شود. نكات مهم روش گراهام عبارتند از:
• هیچ كس از آینده ی بازار مطلع نیست. پس ما به دنبال پیش بینی آینده نیستیم ما براساس رفتار كنونی بازار عمل می كنیم.
• هر شركت دارای دو ارزش دفتری و ارزش بازار است. ارزش دفتری حاصل تقسیم داراییها بر تعداد سهام و ارزش بازار نیز حاصل ضرب قیمت هر سهم در تعداد سهام است. اگر ارزش بازار شركتی كمتر از ارزش دفتری آن باشد پس قیمت آن سهم پایین بوده و برای خرید مناسب است.
• سهامی مناسب هستند كه از نسبت قیمت/ارزش بازار نزدیك به 1 و P/E پایین برخوردار باشند
• فاصله ارزش دفتری با ارزش بازار شركت حاشیه ی اطمینان آن نام دارد كه هرچقدر بیشتر باشد یعنی سرمایه گذار كمتر از نوسانات غیرمنطقی و بی دلیل بازار ضربه خواهد خورد.

فیلیپ فیشر
فیشر از نظریه پردازان بزرگ سرمایه گذاری در بازار است كه كتابی با عنوان سهام عادی و سود غیرعادی دارد. وارن بافت وی را پس از گراهام یكی از بزرگترین نظریه-پردازان بازار سهام دانسته و خود شخصا در حضور وی تعلیم یافته است. تاكید اصلی فیشر بر انتخاب شركت برتر است. از دید وی شركت برتر یعنی شركتی كه فروش، حاشیه سود و گردش نقد بالا و هزینه ی پایین داشته باشد. نكات مهم نظریه وی عبارتند از:
• سهام شركتی را بخرید كه رشد آن در سالهای آتی بیشتر از میانگین صنعت باشد
• به دنبال مدیریت خوب باشید. مدیریت خوب سودهای آنی را فدای رشد پایدار و بلند مدت می كند
• فروش شركت عامل بسیار مهمی است. فروش هر شركت و تحقیقات آن در زمینه ی مشتریان را بررسی كنید.
• حاشیه سود شركت را حتما بررسی كنید. فروشی كه منجر به سود نشود فایده نخواهد داشت.
• شركت باید محصولاتی ارزان تولید كند. حاشیه سود بالا در تركیب با هزینه ی پایین نتیجه ای مشابه با حاشیه ایمنی گراهام می دهد.
• بهتر است با روش های مختلف در مورد شركت اطلاعات كسب كرده و در صورت لزوم با كارمندان، رقبا و سرمایه گذاران آن صحبت كنید.
• از آنجا كه یافتن شركتهای برتر كار سختی است پس در هر زمان بهتر است چند سهم خوب داشته باشید و وقت خود را با شركتهای دیگر تلف نكنید.

وارن بافت
وارن بافت ثروتمندترین فرد جهان (براساس آخرین رده بندی مجله فوربس) و بزرگترین سرمایه گذار است. ایشان مانند گراهام به عدم امكان پیش بینی آینده معتقد است و حتی قیمت سهام را نیز بررسی نمی كنند زیرا به اعتقاد وی قیمت سهم شاخص گول زننده ای است و معیار خوبی برای انتخاب سهم مناسب نیست. نكات اصلی سرمایه گذاری ایشان عبارتند از:
• قیمت سهام را در بازار دنبال نكنید و به جای پیش بینی تغییرات بازار بر روی تك تك شركتها و ارزش آن ها كار كنید
• در مورد خرید سهام همان قدر وسواس داشته باشید كه در مورد كسب و كار خود دارید. در محدوده های كاری خود سهم خریده و در مورد سرمایه گذاری خویش دانش كافی داشته باشید.
• پس از انتخاب سهم مناسب باید آن را در شرایط خوب و بد حفظ كنید. در بلند مدت شركت های خوب برنده اند و شركت های بد از بازار خارج می شوند.
• شركت های خوب را در قیمت های پایین بخرید.
• شركت خوب، شركتی است كه از خصوصیات زیر برخوردار باشد.
o دارای مدیریتی خوب باشد
o بیش از حد نیاز وجه نقد به دست آورده و آن را به روشی مناسب مصرف كند. یعنی یا آن را در فعالیت های سودده سرمایه گذاری كند و یا به صورت سود نقدی و یا بازخرید سهام به سرمایه گذاران خود دهد. با بررسی بازده سرمایه گذاری هر شركت می توان عاقلانه بودن مصرف وجه نقد در آن را بررسی نمود.
o دارای حاشیه سود بالا هستند
o ارزش بازار آن بیش از سودشان افزایش می یابد.
• قیمت خرید خوب زمانی است كه قیمت سهم پایین تر از ارزش دفتری باشد (استفاده ی مستقیم از نظریه گراهام).
• سبد خود را به چند سهم خوب محدود كنید.
• تحقیقات خود را به طور مناسب و روشن انجام داده و تحت تاثیر تفكرات دیگران قرار نگیرید.

پیتر لینچ
پیتر لینچ مدیریت یكی از بزرگترین صندوق های سرمایه گذاری مشاع را برعهده داشت كه ارزش آن از 20 میلیون دلار در 1977 به 14 میلیارد دلار در 1990 رسید. وی نیز معتقد بود باید شركتی را كه در آن سرمایه گذاری می شود به خوبی شناخت و با دانش كافی اقدام به خرید آن كرد. نكات مهم روش وی عبارت است از:
• از دانش خود برای انتخاب سهام مناسب استفاده كنید. به عنوان كارمند شما بهتر از تحلیل گران دیگر در مورد صنعت خود دانش دارید و به عنوان مصرف كننده نیز با جستجو در محصولات، شركت بهتر را می توانید پیدا كنید.
• شركت های انتخابی خود را دسته بندی كنید. لازم نیست خیلی دسته بندی دقیقی داشته باشید. ولی می توانید شركت ها را به شركت های با رشد سریع، تازه كار و در حال نوسان تقسیم كنید. در طول زمان شركت ها در بین دسته ها جابجا می شوند.
• شركتهای مطلوب عبارتند از:
o درك آن ها ساده باشد. زیرا دیر یا زود افراد نادانی می توانند مدیریت آن ها را برعهده گیرند
o به خاطر جذاب نبودن مردم از آن ها روگردان شوند. همه فكر می كنند باید در آخرین شركت اینترنتی ایجاد شده سرمایه گذاری كنند ولی كسی به فكر آخرین شركت فروش سبزی و میوه نیست.
o در صنایعی كه رشدی ندارند، از رشدی بالا برخوردار باشند. همه فكر می كنند برای پول درآوردن باید به دره سیلیكون بروند و كسی به شركت های مراسم كفن و دفن فكر نمی كند.
o دارای چیزی منحصر بفرد باشند تا رقابت با آن ها سخت باشد.
o چیزی عرضه كنند كه مردم به آن محتاج باشند. بدین ترتیب كار آن ها دوام خواهد داشت.
o دارای وجه نقد زیاد و بدهی كم باشند. شركتی كه بدهی ندارد ورشكسته نخواهد شد.
o با قیمتی خوب عرضه شود. برای تعیین خوب بودن قیمت سهم به نسبت هایی مانند قیمت/ارزش دفتری و P/E توجه كنید.
o مدیران و كارمندان شركت خود از سهام داران شركت باشند. به این ترتیب آن ها بیشتر برای رشد شركت تلاش خواهند كرد.
o شركت سهام خود را بازخرید كند. به این ترتیب شركت اعتماد بیشتری به آینده داشته و با كاهش سهام جاری ارزش آن افزایش می یابد (این مورد در بازار ایران مصداق ندارد).
• درنهایت باید به این سوال پاسخ دهید كه چرا این سهم را می خرید. اگر دلایل روشن و كافی ندارید به بررسی مجدد دلایل و استدلال ها خود بپردازید.

ویلیام اونیل
اونیل نویسنده كتاب معروف How To Make Money In the Stock Market و موسس نشریه ی معتبر Investor Business Daily است. نظریات وی كمی در تقابل با سایر سرمایه گذاران قرار دارد. به عنوان مثال وی قیمت را بهترین شاخص ارزیابی هر سهم دانسته و اعتقاد دارد كه هرگز نباید با بازار درافتاد. ایشان به جای تاكید بر ایجاد تنوع زیاد در سبد به دنبال انتخاب سهام برتر است. به اعتقاد ایشان كسب سود سریع مهمترین عامل است و برای همین باید سهام بازنده را سریعاً از سبد خارج كرده و بر سهام برنده افزود. معیار ایشان برای انتخاب سهام برتر CANSLIM نام دارد كه هر حرف آن اول یكی از هفت معیار است:
C: سود شركت در هر فصل نسبت به فصل سال قبل باید رشد چشمگیر داشته باشد
A: سود سالانه شركت باید نسبت به سال از رشد چشمگیری برخوردار باشد.
N: باید محصول و خدمات جدیدی توسط شركت ارایه شده باشد.
S: عرضه ی سهام شركت كم و تقاضا برای آن زیاد باشد
L: شركت باید جز پیشگامان صنعت باشد
I: سهام داران نهادی شركت باید از آن حمایت كنند
M: جهت بازار باید در تصمیم گیری ها در نظر گرفته شود.
سهم خوب باید تمام هفت ویژگی خود را با هم داشته باشد. سایر نكات مهم روش آقای اونیل عبارتند از:
• از ارزش گذاری سهام صرف نظر كنید. P/E معیار خوبی برای انتخاب سهام نیست
• به دنبال شركت هایی باشید كه مدیریت شركت سهام زیادی از آن را در اختیار داشته و بدهی شركت پایین باشد.
• برخلاف نظر موجود، شركت هایی باید خریداری شوند كه به قیمت حداكثر جدیدی دست یافته اند. قیمت شركتی كه به حداقل جدیدی رسیده باز هم پایین خواهد رفت.
• مانند یك خرده فروش سبد خود را مدیریت كنید. سهام كم سود را فروخته و بر سهام پرسود بیافزایید.
• راهبرد سرمایه گذاری خود را خودكار كنید. قیمت توقف زیان تعیین كرده و هرگز سهام را در قیمت پایین تر از آن نگه ندارید.
• به جای سبدی از سهام متوسط به دنبال چند سهام برتر باشید.

بیل میلر
میلر صاحب شركت سرمایه گذاری معروفی است كه برای بیش از 15 سال عملكرد آن بهتر از شاخص S&P بوده است. وی سهامی را می خرد كه قیمت آن در حال حاضر كمتر از ارزش پیش بینی شده ی آن در آینده باشد. درنتیجه وی فقط به گذشته سهام نگاه نمی كند و معمولاً سهامی را می خرد كه بقیه یا توجهی به آن ندارند و یا از آن روی گردانند. سایر نكات روش وی عبارت است از:
• به آینده نگاه كنید و نه به گذشته. افق پیشرفت یك شركت و سهام آن در آینده اطلاعات بسیار مفیدتری نسبت به تاریخچه ی آن در بر دارد.
• ارزان لزوماً به معنای ارزنده نیست. در بسیاری از موارد افت قیمت سهم به دلیل این است كه بازار افت آتی آن را پیش بینی كرده است. پس باید به ارزش آتی آن توجه داشت.
• از ارزش كنونی جریان های نقدی آتی شركت برای تعیین ارزنده بودن آن استفاده كنید.
• مانند اكثریت سرمایه گذاران به كوتاه مدت فكر نكنید و دید بلند مدت داشته باشید.
• سه نوع برتری رقابتی وجود دارد:
o تحلیلی: وقتی كه شما اطلاعات عمومی را بهتر از دیگران تجزیه تحلیل می كنید
o اطلاعاتی: وقتی شما اطلاعات مهمی دارید كه دیگران ندارند
o رفتاری: وقتی شما دانش بهتری از رفتارهای انسان داشته و می-توانید از آن استفاده كنید.
• از نظر روانشناسی ترس مردم از باخت بیشتر از علاقه ی آن ها به برد است. درنتیجه آن ها به شدت تحت تاثیر روندهای كوتاه مدت قرار گرفته و این فرصت مناسبی برای خرید سهام ارزنده با قیمت های پایین است.
• معمولاً به دلیل هیجانات زودگذر قیمت سهام ارزنده شما افت می كند. همیشه دید بلند داشته باشید و در موارد وجود هیجان فقط ناظر باشید.